Luftschutzdeckungsgraben 28

Plac Biskupi (Seebenwirth Gasse) na planie Krakowa z 1942 roku.

 

Przy okazji rozbudowy sieci ciepłowniczej w Krakowie, odkryto w ostatnim tygodniu pozostałości niemieckiej "krytej szczeliny przeciwlotniczej" (Luftschutzdeckungsgraben) nr 28 z 1944 roku, położonej na Placu Biskupim (za okupacji: Seebenwirth Gasse). Obiekt wykonano z niezbrojonego betonu, w technologii monolitycznej. Korytarze posiadały przekrój o pionowych ścianach, grubości 30cm, nakrytych kolebkowym sklepieniem. Schron posiadał dwa wejścia o typowym układzie (ze schodami i pochylnią) oraz trzy wyjścia awaryjne. Stan zachowania obiektu wskazuje iż w okresie powojennym, zniesiono nasyp osłonowy wraz z warstwą detonacyjną oraz dokonano rozbiórki sklepień.
Na załączonym poniżej szkicu zaznaczono kolorem odsłonięte i zachowane partie obiektu. Oznaczenia: 00, 01, 02 ... odpowiadają odpowiednim fotografiom zamieszczonym niżej. Oznaczenia: 1, 2, 3 ... odpowiadają poszczególnym częściom obiektu, zaś oznaczenia: A, B, C ... charakterystycznym detalom.

Szkic odsłoniętych partii schronu nr 28. Orientacja planu obrócona o ok 180 stopni (północ u dołu rysunku). 1, 11 - zespoły zejściowe - przelotnie; 2, 10 - śluzy przeciwgazowe; 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 - korytarze schronowe; 3a, 5a, 7a - latryny. Wyjścia awaryjne zlokalizowano w sklepieniach korytarzy 3a i 5a oraz w szybie przystawionym do północnej ściany korytarza 7.

Fot.00. Widok wzdłuż korytarza 3 w stronę wschodnią. Po prawej stronie ściana korytarza 3a. Nieco dalej widoczna jest przerwa, w miejscu połączenia z korytarzem 4 i ściana korytarza 3. Fot. autor.

Fot. 01. Widok na ścianę południową korytarza 3, w miejscu połączenia z korytarzem-śluzą 2. W otworze wejściowym zachowały się relikty drewnianej futryny (A). Na ścianie, na prawo od otworu drzwiowego, widoczne są otwory wentylacyjne (B), obwiedzione, malowanymi, białymi kołami, zamykane pierwotnie, prefabrykowanymi, betonowymi deklami. Fot. autor.

Fot.02. Ściana południowa korytarza 3, z częściowo zachowanym otworem (C) nawiewnym powietrza lub podłączeniem przewodu dymowego piecyka (występowały w ścianach naprzeciw siebie). Fot. autor.

Fot. 03. Ściana południowa korytarza 3 w miejscu połączenia z korytarzem 4. Fot. autor.

Fot. 04. Ściana południowa korytarza 3a, mieszczącego latrynę i wyjście awaryjne (w sklepieniu). Na ścianie z prawej strony widoczny ślad ściany poprzecznej, zamykającej korytarz od zachodu. Fot. autor.

Fot. 05. Ściana południowa korytarza 7, w miejscu styku z korytarzem poprzecznym 6. Po lewej stronie ślad ściany zamykającej korytarz 7 od wschodu. Fot. autor.

Fot. 06. Widok wzdłuż korytarza 7, w stronę zachodnią. Widoczny, przechylony fragment ściany południowej i odsłonięta posadzka (E). Fot. autor.

Autor składa podziękowania Dariuszowi Pstuś, za udostępnienie materiałów archiwalnych, dotyczących opisanego wyżej obiektu.