Pomiędzy. Zabudowa międzypól w twierdzy Kraków przed 1914 rokiem – zarys tematu. Część 2 (lata 50. i 60. XIXw.).

 

Chronologicznie pierwszymi elementami zabudowy międzypól w obrębie twierdzy, powołanej do istnienia w 1850 roku, były szańce i baterie polowego obozu warownego z czasów wojny krymskiej (1854-55). Działanie to miało charakter nietypowy, jako że wspomniane obiekty nie tyle wypełniły przestrzenie pomiędzy dziełami stałymi co zastąpiły dzieła stałe, których budowy nie udało się rozpocząć przed nadejściem zagrożenia wojennego. Idea obrony, prowadzonej w oparciu o obwód umocnień, złożony z gęsto (co ok. 600 m) rozmieszczonych szańców, sprowadzała się do połączonego działania umieszczonej w zamkniętych obiektach artylerii (zabezpieczanej przez własne pododdziały piechoty) oraz manewrujących wokół nich oddziałów piechoty i kawalerii. W realiach stosowanej ówcześnie broni gładkolufowej, całe międzypole pozostawało pod skutecznym artyleryjskim ogniem dwustronnym pocisków pełnych oraz jednostronnym kartaczy. Dodatkowo na tyłach, w odległości do ok. 1,5 km, istniała ciągła pozycja rdzenia (ówcześnie w formie improwizowanej, w latach 60. wykonana w formie stałej/półstałej). Z tego powodu nie występowała konieczność wykonania w miedzypolach szańców dodatkowych pozycji obronnych.

Załoga Westerplatte pododdziałem fortecznym – polemika.

 

 

W numerze 6/2024 czasopisma „Wojna i pamięć”, opublikowano artykuł „Dostosowanie struktury organizacyjnej Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte do działań obronnych w 1939 r. w porównaniu do organizacji innych oddziałów fortecznych”, autorstwa Ryszarda Rybki i Wojciecha Samóla. Autorzy stawiają w nim tezę, mówiącą że pododdział obsadzający wymienioną placówkę miał charakter kompanii specjalnej (fortecznej) – zatem analogiczny do innych tego typu jednostek, jakie formowano w okresie międzywojennym w Polsce dla obsady zespołów fortyfikacji stałych. W mojej ocenie takie ujęcie nie oddaje prawidłowo historycznej rzeczywistości.

Pomiędzy. Zabudowa międzypól w twierdzy Kraków przed 1914 rokiem – zarys tematu. Część 1.

 

WSTĘP

Proces poznawania tak złożonego, wieloaspektowego zagadnienia jakim jest twierdza Kraków w latach 1850-1917, jest po dziś dzień nierównomierny w poszczególnych obszarach tematycznych. Umocnienia polowe z nią związane, pozostawały przez długi czas na marginesie zainteresowań badaczy. Stan ten przełamał w pewnym zakresie artykuł M. Chłopka z 2002 r. roku (w: Forteca, nr 11). Zarówno jednak wspomniany tekst jak i wszystkie wcześniejsze i późniejsze, odnosiły się do obiektów faktycznie zrealizowanych, co nie dawało pełnego obrazu w odniesieniu do okresów, kiedy w twierdzy bądź nie wykonywano bądź wykonywano na niewielką skalę, mobilizacyjną rozbudowę przy użyciu fortyfikacji polowej. Pełniejszy obraz udało się zatem uzyskać jedynie w odniesieniu do czasów polowego obozu warownego z czasów wojny krymskiej oraz twierdzy w okresie pierwszej wojny światowej.